بسم الله الرحمن الرحیم
اساسنامه جمعیت حقوقدانان ایرانی مدافع حقوق بشر
مقدمه: به منظور فعالیتهای سیاسی، ارشادی، علمی، فرهنگی و تحقیقاتی “جمعیت حقوقدانان ایرانی مدافع حقوق بشر” به صورت غیر انتفاعی با اهداف و شرایط ذیل تشکیل می گردد:
فصل اول: کلیات
ماده ۱- نام: “جمعیت حقوقدانان ایرانی مدافع حقوق بشر” که در این اساسنامه اختصارا” جمعیت نامیده می شود.
ماده ۲- تابعیت و مدت: جمعیت دارای تابعیت جمهوری اسلامی ایران است و از تاریخ تأسیس برای مدت نامحدود تشکیل می شود.
ماده ۳- مرکز اصلی: مرکز اصلی جمعیت در تهران بنشانی پل کریمخان – جنب بانک مسکن ساختمان ۱۱۱ طبقه اول شماره ۲ است و در صورت لزوم با پیشنهاد جمعیت و با تصویب کمیسیون ماده ۱۰ قانون احزاب مصوب سال ۱۳۶۰ می تواند در داخل یا خارج از کشور شعبه، دفتر یا نمایندگی دایر نماید.
ماده ۴- اهداف: جمعیت جهت تحقق اهداف زیر تشکیل می گردد:
۱-تلاش در جهت معرفی و شناساندن حقوق مشروع انسان از دیدگاه اسلام، از طرق گوناگون، منجمله برگزاری و شرکت در سمینارها، کنگره های داخلی و بین المللی، تشکیل جلسات، پاسخ به ابهامات و ایرادات مطروحه، چاپ و انتشار نشریات و … برابر قوانین و مقررات.
۲- تبیین حقوق مشروع انسان از دیدگاه ادیان الهی و تلاش در جهت جلب احترام عمومی و رعایت قوانین و مقررات الهی.
۳- تلاش در جهت ایجاد عدالت و وحدت، صلح و آرامش در جامعه جهانی بر اساس احترام متقابل به افکار، اندیشه ها، مذاهب و ملت ها.
۴- دفاع از حقوق انسانها در هر نقطه از جهان که بنحوی مورد تعدی، ظلم و بی عدالتی قرار گرفته اند. جمعیت بنحو مقتضی اعتراض و پیشنهاد خود را به اطلاع مقامات و سازمانهای ذیصلاح داخلی و بین المللی و افکار عمومی جهان می رساند.
۵- تلاش در جهت بسط و گسترش مبانی عدالت و شرافت در جامعه جهانی و جلوگیری از بکارگیری حقوق بشر در حربه های سیاسی و نظامی و به تبع آن مداخله در امور داخلی دیگر کشورها.
۶-حضور فعال و همه جانبه در عرصه های دفاع حقوقی از ارزشهای متعالی انسانی در مجامع و مراجع داخلی و بین المللی.
۷- تلاش و کوشش در جهت از بین بردن هرگونه تبعیض بر اساس رنگ، نژاد، ملیت و زبان.
۸- تلاش در جهت محو مظاهر استبداد، استعمار و بهره کشی انسان ازانسان به طرق مختلف منجمله بالابردن سطح آگاهیهای عمومی و مشارکت عامه مردم در تعیین سرنوشت سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی خویش.
۹- ترغیب و تشویق دولتها به رعایت قوانین و مقررات بین المللی حقوق بشر و دفاع از حقوق ملتها و دولت های ضعیف در دیوان بین المللی دادگستری.
۱۰- جمعیت انزجار شدید خود را نسبت به خشونتهای نظامی اعلام داشته و جهت جلوگیری از آن بنحو مقتضی تلاش خواهد کرد.
۱۱- ارائه خدمات حقوقی و مشاوره ای به دستگاههای قانونگذاری و اداری داخلی و بین المللی. «جمعیت حمایت و پشتیبانی خود را از اعلامیه جهانی حقوق بشر مصوب دسامبر ۱۹۴۸ مطابق با ۱۹ آذر ماه ۱۳۲۷ مجمع عمومی سازمان ملل متحد اعلام نموده و خواهان اجرای مفاد آن بر اساس سنت ها و ارزش های فرهنگی، مذهبی و اجتماعی هر یک از کشورها می باشد.»
ماده ۵- فعالیتهای جمعیت:
“جمعیت” در زمینه های زیر فعالیت خواهد کرد:
۱- دفاع از حقوق زنان:
زنان و مردان از حقوق اجتماعی یکسانی برخوردار بوده و در مقابل قانون برابرند. بعلاوه اینکه وضعیت جسمی و روحی هر یک باید مورد توجه قرار گیرد از دیدگاه “جمعیت” زنان به عنوان یک رکن حساس جامعه و خانواده و اینکه تربیت و اصلاح جوامع را در دست دارند باید جایگاه ویژه ی خود را بافته و هر گونه سوء استفاده فرهنگی و اقتصادی از این رکن مهم مردود است. زنان باید همچون مردان در سازندگی جوامع نقش مهم خود را ایفا نمایند.
۲- اقلیت های دینی:
حقوق اقلیت های دینی باید محترم شمرده شود تا بتواند در چهارچوب قوانین، آئین و مراسم مذهبی خود را در کمال آرامش انجام دهند.
۳- آزادی قلم، بیان و اندیشه:

“جمعیت” و اعضای آن یکی از اهداف ویژه خود را در تبیین وضعیت حقوق آزادی قلم، بیان و اندیشه می داند و اعتقاد دارد توسعه و پیشرفت، صلاح و مصلحت، صحت و سلامت جوامع در پرتو تبادل و بیان افکار، آرا و اندیشه ها می باشد در عین حال نقض آزادی و آزادی بی حد و حصری را که موجب بی ثباتی جوامع می گردد و بعضا” ساختار سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و معنوی جوامع را متزلزل می نماید، نفی می کند.
گروهها، احزاب، جمعیت ها و انجمن ها باید از حمایت قانونی برخوردار بوده و سعی نمایند هر چه بیشتر به پیشرفت و سلامت جوامع کمک کنند.
۴- دفاع از حقوق کودکان:
“جمعیت” و اعضای آن سعی خواهند کرد تا محیط سالمی برای رشد فکری و جسمی کودکان ایجاد و مراحل تحصیل آنان بنحو کامل پیگیری شود باید از وادار کردن کودکان به کارهای شاق و زیان آور پرهیز کرد و به کودکان بی سرپرست توجه ویژه ای مبذول گردد.
فصل دوم: ارکان جمعیت:
ماده۶ – ارکان جمعیت عبارتند از:
مجمع عمومی
شورای مرکزی
رئیس جمعیت
کمیته های اجرائی
بازرسان
ماده ۷- مجمع عمومی :
مجمع عمومی عالی ترین مرجع تصمیم گیری در جمعیت می باشد که به صورت عادی و فوق العاده تشکیل می گردد.
ماده ۸- مجمع عمومی با رعایت تشریفاتی که به صورت آئین نامه ای جدا تنظیم و به تصویب مجمع می رسد سالی یکبار در فصل بهار تشکیل خواهد شد. برای رسمیت یافتن جلسه، حضور نصف بعلاوه یک اعضای اصلی لازم است ولی چنانچه در اولین جلسه حد نصاب لازم کسب نگردید، جلسه دوم به فاصله پانزده روز تشکیل و با هر تعدادی رسمیت خواهد یافت. به هر حال برای تصویب هر موضوعی رأی موافق اکثریت اعضای جلسه رسمی لازم است.

ماده ۹ – وظایف مجمع عمومی عادی:
وظایف مجمع عمومی عادی به شرح زیر است:
۱- انتخاب اعضای شورای مرکزی و بازرس
۲- استماع و رسیدگی به گزارش شورای مرکزی و بازرس
۳- تعیین خط مشی کلی “جمعیت”
۴- بررسی و تصویب پیشنهادات شورای مرکزی
۵- تعیین میزان حق عضویت سالانه و تصویب ترازنامه و بودجه
۶- تعیین روزنامه کثیرالانتشار جهت درج آگهی ها و دعوتنامه های “جمعیت”
ماده ۱۰- مجمع عمومی فوق العاده طی تشریفات موضوع ماده ۱۲، مشابه مجمع عمومی عادی و با شرایط زیر تشکیل خواهد شد:
۱- درخواست شورای مرکزی یا بازرس
۲- درخواست یک سوم از اعضاء اصلی “جمعیت”
تبصره ۱: دعوت برای مجمع عمومی فوق العاده کتبی بوده و حداقل تا سه هفته قبل از تشکیل آن به اطلاع اعضاء خواهد رسید.
تبصره ۲: جلسات مجمع عمومی فوق العاده برای بار اول با حضور⅔ اعضاء برای بار دوم با شرکت ⅓ و برای بار سوم با حضور هر تعداد از اعضای اصلی رسمیت می یابد.
تبصره ۳: تصمیمات مجمع عمومی فوق العاده با حداقل دو سوم آراء موافق حاضرین در جلسه، رسمی و معتبر خواهد بود.
ماده ۱۱- وظایف مجمع عمومی فوق العاده:
وظایف مجمع عمومی فوق العاده به شرح زیر است:
۱- تصویب و تغییرات در مفاد اساسنامه
۲- عزل شورای مرکزی
۳- بررسی و انحلال “جمعیت”

تبصره ۱: هرگونه تغییری در مفاد اساسنامه پس از تصویب کمیسیون ماده ۱۰ قانون احزاب و جمعیت ها رسمیت می یابد.
تبصره ۲: عزل شورای مرکزی باید با اطلاع وزارت کشور در دستور کار مجمع قرار گیرد.
ماده ۱۲- مجامع عمومی توسط هیأت رئیسه ای مرکب از یک رئیس و یک منشی و دو ناظر اداره می شود.
تبصره: اعضای هیأت رئیسه با اعلام قبولی نامزدی خود در مجمع انتخاب خواهند شد.
ماده ۱۳- شورای مرکزی:
“جمعیت” دارای شورای مرکزی مرکب از ۹ نفر عضو اصلی و سه نفر علی البدل خواهد بود که برای مدت سه سال توسط مجمع عمومی عادی انتخاب خواهند شد. انتخاب مجدد اعضاء شورای مرکزی برای دوره های بعد بلامانع است.
تبصره ۱: همواره ۳ نفر از اعضای اصلی شورای مرکزی را هیأت مؤسس از بین خود انتخاب و معرفی خواهند کرد.
تبصره ۲: نحوه اداره جلسات و تصمیم گیریهای شورای مرکزی طبق آئین نامه ای خواهد بود که توسط شورای مرکزی تهیه خواهد شد.
تبصره ۳: شرکت اعضای شورای مرکزی در جلسات الزامی است و غیبت هر یک از اعضاء بدون عذرموجه و بدون اطلاع قبلی تا سه جلسه متوالی و یا ۵ جلسه متناوب در حکم استعفای عضو غائب خواهد بود.
تبصره ۴: جلسات شورای مرکزی با حضور نصف بعلاوه یک اعضاء رسمیت یافته و تصمیمات متخذه با اکثریت آراء معتبر خواهد بود.
ماده ۱۴- اعضای شورای مرکزی یک هفته بعد از انتخاب شدن تشکیل جلسه داده و از بین خود رئیس، نائب رئیس، دبیر و خزانه دار انتخاب خواهند نمود. حدود اختیارات هر یک را آئین نامه مشخص می نماید.
تبصره: رئیس شورای مرکزی، رئیس جمعیت نیز می باشد.
ماده ۱۵- در صورت استعفاء، فوت یا سلب شرایط از هر یک از اعضای شورای مرکزی عضو علی البدل جایگزین برای مدت باقیمانده، بجای عضو اصلی انجام وظیفه خواهد کرد.ماده ۱۶- شورای مرکزی موظف است ظرف مدت حداکثر ۴ ماه قبل از پایان تصدی خود، با اطلاع وزارت کشور انتخاب شورای مرکزی جدید را برگزار نماید و نتیجه را ۳ ماه قبل از پایان تصدی خود به وزارت کشور اعلام نماید.
تبصره ۱: در صورتی که بنا به عللی انتخابات شورای مرکزی با صدور مجوز فعالیت به تأخیر بیافتد شورای مرکزی قبلی به کار خود ادامه خواهد داد.
تبصره ۲: مدت فعالیت بیش از یکسال شورای مرکزی با تصویب مجمع عمومی خواهد بود.
ماده ۱۷- هیأت مؤسس در اولین دوره، جایگزین شورای مرکزی بوده وظایف آن را به عهده خواهد داشت، به هر حال حداکثر ظرف مدت یکسال در صورتی که تعداد اعضاء از ۵۰ نفر تجاوز کند و حداکثر ۲ سال با هر تعداد عضو اقدام به انتخابات شورای مرکزی خواهد کرد.
ماده ۱۸ – وظایف و اختیارات شورای مرکزی:
۱- برنامه ریزی و تدوین راههای اجرای سیاست ها و برنامه های مصوب جمعیت
۲- تهیه و تدوین سیاستها و خط مشی کلی جمعیت و تقدیم آن برای تصویب به مجمع عمومی.
۳- تهیه و تنظیم برنامه و بودجه سالانه جمعیت و گزارش حساب عملکرد ترازنامه سالانه به مجمع عمومی
۴- برگزاری و شرکت در سمینارها و کنگره های داخلی و بین المللی
۵- برگزاری جلسات و تشکیل کمیسیونها و گردهمائی های اعضاء جمعیت به منظور ارتقاء سطح بینش و دانش سیاسی – اعتقادی اعضاء و استفاده از تجارب علمی و عملی اساتید و علمای حقوق
۶- تعیین امضاء های مجاز و تعهد آور برای جمعیت و افتتاح حساب در بانک های جمهوری اسلامی ایران
– دعوت مجمع عمومی طبق مقررات این اساسنامه
۸- پذیرش تقاضای داوطلبین و تصویب عضویت اعضای جمعیت.
۹- اخذ اعتبار و قبول هدایا و کمک های نقدی و غیر نقدی، منقول و غیر منقول از هر قبیل برای جمعیت
۱۰- هر اقدام و معامله ای را که ضروری بداند در مورد نقل و انتقال و تبدیل به احسن، رهن گذاری، فک رهن، استقراض یا دریافت کمک های داوطلبانه ، به استثنای انتقال اموال غیر منقول که مستلزم تصویب مجمع عمومی می باشد، بنام جمعیت انجام دهد.
۱۱- اقامه دعوی و پاسخ به دعاوی اشخاص حقیقی و حقوقی برله و علیه جمعیت در کلیه مراجع قانونی
۱۲- انتخاب و معرفی نمایندگان جمعیت به مراجع رسمی کشور و مجامع خارجی
۱۳- تعیین و تغییر نشانی مرکز اصلی جمعیت.
تبصره ۱- جز درباره موضوعاتی که به موجب مفاد این اساسنامه، اخذ تصمیم و اقدام درباره آنها در صلاحیت خاص مجامع عمومی است. شورای مرکزی کلیه ی اختیارات لازم برای اداره امور را مشروط به رعایت حدود موضوع جمعیت دارا می باشد.
تبصره ۲- کلیه اسناد و اوارق بهادار و تعهد آور با امضای رئیس شورای مرکزی با نائب رئیس و خزانه دار معتبر است.
ماده ۱۹ – کمیته های اجرائی:
امور اجرائی “جمعیت” توسط کمیته هایی به شرح زیر انجام می پذیرد.
۱- کمیته امور بین الملل
۲- کمیته امور داخلی
۳- کمیته امور زنان و کودکان
۴- کمیته روابط عمومی و تبلیغات
۵- دفتر مطالعات و تحقیقات
۶- واحد تشکیلات و امور اداری و مالی
تبصره ۱- مسئولیت هر کمیته با یکی از اعضای شورای مرکزی خواهد بود ولی چنانچه شورای مرکزی تصویب نماید بجز واحد تشکیلات و امور اداری و مالی ممکن است یکی از اعضای اصلی “جمعیت” عهده دار مسئولیت کمیته ای گردد.
تبصره ۲- حدود اختیارات و وظایف هر یک از کمیته های فوق توسط شورای مرکزی تهیه و به تصویب مجمع عمومی خواهد رسید.
ماده ۲۰- وظایف و اختیارات رئیس جمعیت:
۱- رئیس مجری مصوبات شورای مرکزی و بالاترین مقام اجرائی جمعیت است.
۲- حسن انجام کلیه امور و هدایت فعالیت ها و حفظ حقوق و منافع جمعیت بر طبق مفاد این اساسنامه آئین نامه های مصوب بر عهده رئیس است.
۳- رئیس در حدود اختیاراتی که از طرف شورای مرکزی به وی تفویض می گردد نماینده جمعیت محسوب می شود.
تبصره: شورای مرکزی می تواند بعضی اختیارات خود را در چهار چوب اساسنامه و آئین نامه های مصوب شورای مرکزی به رئیس جمعیت تفویض نماید.
ماده ۲۱- بازرسان جمعیت:
۱- جمعیت دارای دو نفر بازرس اصلی و یک نفر بازرس علی البدل می باشد که با تصویب مجمع عمومی برای مدت دو سال از میان اعضای اصلی برای نظارت بر کلیه امور جمعیت انتخاب می شوند. در صورت فوت یا استعفاء و یا عزل هر یک از بازرسان اصلی، بازرس علی البدل بجای او انجام وظیفه خواهد کرد انتخاب مجدد هر یک از بازرسان اصلی و علی البدل بلامانع است.
۲- وظایف بازرسان عبارت است از:
الف- اظهار نظر نسبت به گزارش عملکرد سالانه شورای مرکزی و ارائه به مجمع عمومی همراه با پیشنهادات اصلاحی.
ب- ارائه گزارش بازرسی های دوره ای (حداقل هر ۶ ماه یکبار) به شورای مرکزی
ج- گزارش هرگونه تخلف شورای مرکزی و رئیس جمعیت از مفاد اسانامه به مجمع عمومی.
۳- بازرسان می توانند، برای انجام وظایف خود به کلیه مدارک و اسناد مورد نیاز خود در جمعیت مراجعه و کسب اطلاع نمایند و حق مداخله در امور اجرائی جمعیت را ندارند.
– حق الزحمه بازرسان از طرف مجمع عمومی تعیین می گردد.
فصل سوم- شرایط و نحوه عضویت و انواع آن
ماده ۲۲- عضویت:
کسانیکه واجد شرایط زیر باشند پس از درخواست کتبی و تصویب شورای مرکزی به عضویت “جمعیت” درخواهند آمد:
۱- معتقد به اسلام یا یکی از ادیان رسمی کشور و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
۲- پذیرفتن مفاد اساسنامه و مقررات “جمعیت” و پایبندی به آن
۳- داشتن حداقل مدرک معتبر کارشناسی (لیسانس) در یکی از رشته ای زیر:
الف: حقوق ب: حقوق اسلامی ج: علوم سیاسی
۴- عدم سوء پیشینه کیفری و محروم نبودن از حقوق اجتماعی
۵- عدم اشتهار به فسادهای عقیدتی و اخلاقی و مالی
۶- داشتن حسن شهرت حرفه ای و اجتماعی
ماده ۲۳- نحوه عضویت:
عضویت در “جمعیت” به دو صورت زیر است:
۱- اعضای اصلی: کسانی هستند که واجد شرایط ماده ۲۲ و دارای حق رأی بوده و مکلف به پرداخت حق عضویت می باشند.
۲- اعضای افتخاری: از بین دانشمندان و حقوقدانان ایرانی و غیر ایرانی که دارای مطالعات و تحقیقات علمی ممتاز بوده و یا در جهت دفاع از حقوق ملتهای تحت ستم اقدامات قابل توجهی انجام داده باشند که به پیشنهاد شورای مرکزی و توسط مجمع عمومی انتخاب می شوند.
تبصره ۱- اعضای افتخاری غیر ایرانی باید هم راستا با اهداف نظام جمهوری اسلامی ایران باشند.
تبصره ۲- پذیرش اعضای افتخاری غیر ایرانی با موافقت کمیسیون ماده ۱۰ وزارت کشور خواهد بود.
ماده ۲۴ – خروج از عضویت:
عضویت هر یک از اعضا در شرایط زیر لغو می گردد.
۱- تقاضای کتبی عضو و تصویب شورای مرکزی
۲- پیشنهاد ۳ عضو از شورای مرکزی و تصویب شورای مرکزی
۳- سلب شرایط مذکور در ماده ۲۲ از طریق بند ۲ ماده ۲۴
۴- عدم پرداخت حق عضویت به مدت دو سال.
ماده ۲۵- کلیه مدارک رسمی “جمعیت” پرونده ها و نوشتجات رسمی در دفتر مرکزی نگهداری می شود.
تبصره ۱- کلیه مکاتبات رسمی به امضاء رئیس شورای مرکزی و در غیاب او نائب رئیس و مهر جمعیت معتبر خواهد بود.
تبصره ۲- موضوعات و صورتجلسات شورای مرکزی در دفاتر مخصوص به ترتیب تاریخ ثبت و به امضاء اعضاء خواهد رسید.
ماده ۲۶- محل “جمعیت” و اقامتگاه اعضاء شورای مرکزی و اشخاص صاحب امضاء و تغییرات بعدی آن باید به اطلاع وزارت کشور برسد و مادامی که اطلاع داده نشده استناد به آن معتبر نخواهد بود.
ماده ۲۷ – “جمعیت” دارای مهر و آرم مخصوص خواهد بود که متن آن به تصویب شورای مرکزی و ارگانهای ذیربط خواهد رسید.
فصل چهارم – انحلال:
ماده ۲۸ – “جمعیت” در شرایط زیر قابل انحلال است:
۱- با تصویب مراجع صلاحیتدار جمهوری اسلامی ایران
۲- با تصویب مجمع عمومی فوق العاده
فصل پنجم – امور مالی:
ماده ۲۹- بودجه:
بودجه “جمعیت” از طریق جمع آوری هدایاء، اعانات، قبول وصیت، وقف و نیز حق عضویت اعضاء تأمین می گردد.
ماده ۳۰- درآمدها و هزینه ها:
درآمدها و هزینه های “جمعیت” در دفاتر قانونی ثبت و شرح و بیلان آن در پایان هر سال مالی جهت بررسی به کمیسیون ماده ۱۰ قانون فعالیت احزاب ارائه خواهد شد.
ماده ۳۱ – سال مالی:
سال مالی “جمعیت” منطبق با با سال هجری شمسی بوده و همواره با پایان آذر ماه ختم می شود.
ماده ۳۲ – کلیه وجوه مازاد بر هزینه های “جمعیت” در حساب مخصوص نزد یکی از بانکهای رسمی کشور نگهداری خواهد شد.
ماده ۳۳- انحلال:
در صورت تصویب انحلال، مجمع عمومی فوق العاده هیأت تصفیه ای شامل ۳ نفر انتخاب و این هیأت موظف خواهند بود پس از اداء دیون و وصول مطالبات “جمعیت” گزارش آن را حداکثر ظرف مدت ۶ ماه جهت طی مراحل قانونی به وزارت کشور ارسال نماید.

تبصره: بعد از انحلال، اموال “جمعیت” به یکی از مؤسسات خیریه همسو با اهداف جمعیت اهداء می گردد.
ماده ۳۴- این اساسنامه در ۵ فصل و ۳۴ ماده و ۲۳ تبصره و ۶۶ بند به تصویب رسید.

مؤسسین عبارتند از:
۱- غلامرضا امینی ۴- احمد عرب عامری ۷- حمیدرضا دهقانی پوده
۲- سعید خورشیدی ۵- منصور علیزاده ۸- خانم فاطمه هیزمی
۳- نبی اله احمدلو ۶- قدرت اله نوروزی